- Opći podaci
Privredna djelatnost: Željeznički prevoz
Osnovna djelatnost: Održavanje i vuča vozova
Utvrđeni naziv zanimanja: TEHNIČAR VUČE – MAŠINOVOĐA - Tehnički podaci
- Područje rada:
Za obavljanje djelatnosti vuče vozova u skladu s organizacijom Željeznica u BiH potrebni su inženjersko-tehnički radnici u mjerodavnim poslovima vuče vozova i radnici u jedinici vuče vozova.
2.1.1. U jedinici vuče vozova potrebni su:
2.1.2. Inženjersko-tehnički radnici:
- Šef vuče vozova, inženjeri i tehničari
Prema organizaciji Željeznica u BiH šef vuče vozova i inženjersko-tehnički radnici odgovorni su za organizaciju i obavljanje djelatnosti vuče vozova.
- Školski instruktor
Školski instruktor u vuči vozova stučni je radnik koji izvršne radnike u vuči vozova poučava iz saobraćajnih, tehničkih i drugih propisa.
- Kontrolno-prijamni radnik
Kontrolno-prijamni radnik u vuči vozova jeste radnik sa završenom školom za mašinovođu i s položenim stručnim ispitom za samostalno upravljanje vučnim vozilima koje kontrolira i preuzima nakon pregleda ili popravka.
- Isljednik u vuči vozova
Isljednik u vuči vozova jeste radnik sa završenom školom za mašinovođu i s položenim stručnim ispitom za samostalno upravljanje vučnim vozilima. Provodi istražni postupak nad radnicima vuče vozova.
2.1.3. Izvršni radnici
Izvršni radnici jesu radnici koji neposredno sudjeluju u obavljanju željezničkog saobraćaja u skladu s Pravilnikom o poslovima na kojima radnici neposredno sudjeluju u obavljanju željezničkog saobraćaja, koji su svladali obrazovni program, stekli stručnu spremu i položili stručni ispit u skladu s odredbama Pravilnika, te udovoljavaju propisanim uslovima iz Pravilnika o zdravstvenoj sposobnosti radnika koji neposredno sudjeluju u obavljanju željezničkog saobraćaja.
2.1.3.1. Operativni radnici jesu:
- glavni dispečer vuče vozova
- dispečer vuče vozova
Operativni radnici u vuči vozova jesu radnici sa završenom školom za mašinovođu i s položenim stručnim ispitom za samostalno upravljanje vučnim vozilima koji organiziraju i provode radni proces djelatnosti vuče vozova.
2.1.3.2. Instruktor vuče
Instruktor vuče jeste radnik sa završenom školom za mašinovođu i s položenim stručnim ispitom za samostalno upravljanje vučnim vozilima svih serija koje ima ta jedinica.
Instruktor vuče kontroliše ispravnost vučnih vozila i zabranjuje njihov rad u saobraćaju ako su neispravna, instruira i kontroliše rad mašinskog osoblja u vezi s primjenom propisa te nadzire kako radnici iz drugih djelatnosti primjenjuju propise koji se tiču bezbjednosti željezničkog saobraćaja.
2.1.3.3. Mašinsko osoblje jesu:
- mašinovođa,
- pomoćnik mašinovođe.
Mašinovođa je radnik sa završenom školom za mašinovođu i s položenim stručnim ispitom za samostalno upravljanje vučnim vozilom određene serije, kod vožnje voza ili manevrisanja.
Pomoćnik mašinovođe jeste radnik s položenim stručnim ispitom koji poslužuje vučno vozilo i pomaže mašinovođi kod vožnje voza.
Poslove pomoćnika mašinovođe može obavljati i mašinovođa kod serijâ vučnog vozila za koje ima položen ispit.
- Stepen stručne spreme:
- Srednja stručna sprema – IV stepen
- Sredstva za rad i materijali
- Osnovna sredstva: uređaji i oprema za izdavanje voznih isprava, kondukterska kliješta, signalna sredstva, plombe, transportna mehanizacija, sredstva komunikacije, sredstva informacionih tehnologija.
U skladu s odredbama Uputstva o vođenju evidencijâ iz djelatnosti vuče vozova i održavanja vučnih vozila na Željeznicama u BiH, svaka jedinica za vuču vozova za svoje područje mora organizovati prikupljanje, obradu i prosljeđivanje podataka iz djelatnosti vuče vozova.
Za obavljanje djelatnosti vuče vozova, jedinice za vuču vozova raspolažu slijedećim sredstvima:
- a) vučnim vozilima,
- b) građevinama, uređajima, opremom te pogonskim i potrošnim materijalom.
Jedinica za vuču vozova odgovorna je za to da svako vučno vozilo bude opremljeno:
- knjigom primopredaje vučnog vozila,
- potrebnim kompletom knjižicâ reda vožnje,
- odgovarajućim ključevima za telefonske ormariće,
- priborom prve pomoći,
- ručnim protupožarnim aparatima za gašenje požara,
- četirima ručnim papučama za osiguravanje od samopokretanja,
- saobraćajnim bilježnikom mašinovođe.
Osim toga lokomotive i motorni vozovi moraju biti opremljeni:
- dvjema vazdušnim poluspojkama s ključem za njihovu izmjenu,
- završnom signalnom pločicom.
Lokomotive s električnim izvorom grijanja za električno grijanje voza moraju biti opremljene još i ključem utičnice električnog grijanja te ručicom blokade uključivanja sklopnika električnog grijanja. Na ručici moraju biti utisnute znamenke pripadajuće serije i broja lokomotive.
Na motornim vozovima s automatskim i poluautomatskim kvačilom osim opreme koju moraju imati sva vučna vozila mora biti još i pripadajuće pomoćno kvačilo.
Vučno vozilo mora biti opskrbljeno priborom za prvu pomoć u skladu s Pravilnikom o opremanju vozilâ priborom za prvu pomoć.
Vučno vozilo mora biti opremljeno ručnim aparatima za gašenje požara, koji moraju biti smješteni na mjesto propisano odredbama Pravilnika o opremanju šinskih vozila aparatima za gašenje požara.
Ručne papuče koje služe za osiguravanje voza od samopokretanja plave su boje i u prostor vučnog vozila smještene su na nosač predviđen za to.
- Karakteristični poslovi, radni zadaci – radne operacije koje u procesu rada obavlja
- primopredaja vučnog vozila,
- upravljanje vožnjom manevarskog sastava,
- upravljanje vožnjom voza u jednoposjedu i dvoposjedu,
- pomaganje pri upravljanju vožnjom voza u dvoposjedu (osmatranje puta vožnje),
- otklanjanje kvarova ili zastoja u pogonu vučnog vozila,
- pratnja vučnog vozila izvan pogona,
- rukovanje postrojenjima vuče,
- nadzor nad vozilima u krugu jedinice vuče,
- raspoređivanje vučnih vozila i osoblja,
- vođenje evidencija vuče vozova,
- analize zapisa brzine vožnje,
- utvrđivanje uzroka vanrednih događaja.
- Uslovi rada
- Objektivni uslovi rada pod kojima se rad obavlja
Rad se obavlja u smjenama, u zatvorenom, poluzatvorenom i otvorenom prostoru te u vučnim vozilima.
- Psihofizičke aktivnosti koje rad uključuje
Radna mjesta zahtijevaju maksimalnu psihofizičku aktivnost tokom cijeloga radnog vremena, dobar vid i sluh, motoričke sposobnosti, psihičku stabilnost, tjelesnu kondiciju te sposobnost pravilnoga komuniciranja.
- Tjelesne aktivnosti koje rad zahtijeva
Rad se obavlja sjedeći, stojeći i krećući se na otvorenom željezničkom prostoru i u vučnim vozilima.
-
- Sredstva tehničke zaštite
Sredstva tehničke zaštite propisana su Pravilnikom Željeznica u Bosni i Hercegovini s obzirom na mehaničke izvore opasnosti, opasnosti od električne energije, buke, vibracija i s obzirom na sanitarno–tehničke uslove.
- Znanja
- Općenito
Profil sadrži sistematski usvojena funkcionalna znanja, odgovarajuće psihomotoričke sposobnosti, radne navike i vještine, razvijanjem spretnosti, preciznosti, navike na „timski“ rad, komunikativnosti i striktnu primjenu propisa.
- Posebna
- Teorijska
O vučnim vozilima, opremi vučnih vozila, rukovanju vučnim vozilima, tehnologiji i organizaciji željezničkog saobraćaja.
- Praktična
Rukovanje pojedinim vrstama vučnih vozila i motornih vozova, upoteba sredstava za telekomunikaciju, vođenje popratnih isprava voza, otklanjanje kvarova ili zastoja na vučnom vozilu.
Uslovi za napredovanje:
- prelaz u viši razred – uspješno završen prethodni razred,
- maturski ispit – polaže se prema Pravilniku o sadržaju i načinu polaganja mature,
- mogućnost nastavka školovanja – učenici koji su uspješno završili obrazovni program mogu se ravnopravno natjecati za upis na visokoškolske ustanove ili se kao odrasli polaznici mogu uključiti u programe prekvalifikacije, odnosno stručnog obrazovanja V stepena.
VAŽNO: Nastavni plan i program za 1. i 2. razred isti kao kod Tehničara željezničkog saobraćaja (moguća brza i jednostavna prekvalifikacija u drugo željezničko stručno zanimanje).